Nguyên nhân gây ra nghiện tình dục | Safe and Sound

Nghiện tình dục được chuyên gia tâm lý cho biết là một trong những chứng bệnh khá phổ biến, tương tự như nghiện ma tuý hoặc rượu, tác động tiêu cực đến sức khỏe thể chất và tinh thần, các mối quan hệ cá nhân, chất lượng cuộc sống và sự an toàn của một người. 

Nguyễn Thị Hồng Hạnh | Bác sĩ - Viện tâm lý và sức khỏe tinh thần SnS

Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng và Phát triển

1. Nghiện tình dục là gì?

Theo chuyên gia tâm lý, nghiện tình dục là sự tập trung cao độ vào những tưởng tượng, thôi thúc hoặc hoạt động tình dục không thể kiểm soát và gây ra đau khổ hoặc tổn hại đến sức khoẻ, các mối quan hệ, sự nghiệp hoặc các khía cạnh khác trong cuộc sống của người bệnh. Chuyên gia tâm lý cũng cho biết, nghiện tình dục còn có một số tên gọi là hành vi tình dục cưỡng bức, hành vi tình dục có vấn đề, cuồng dâm, rối loạn cuồng dâm, cưỡng bức tình dục hoặc bốc đồng tình dục. Sự thèm muốn tình dục cũng tương tự như cảm giác thèm rượu hoặc ma tuý của những người nghiện những chất này. 

2. Cơ chế, nguyên nhân gây nghiện tình dục

2.1. Theo phân tâm học

Ảnh 1: Trẻ có ký ức bị bỏ rơi thời thơ ấu thường khao khát sự yêu thương giữa con người với con người

Thời thơ ấu, chuyên gia tâm lý cho rằng, người bệnh bị từ chối hoặc tước đi sự kết nối yêu thương thực sự giữa con người và con người. Mặc dù, họ luôn hi vọng, khát khao có được sự yêu thương đó. Do vậy, bệnh nhân tìm kiếm sự yêu thương, sự thân mật tạm thời với bất kỳ ai sẵn sàng trao cho họ. Chuyên gia tâm lý khuyến cáo, chính vì sợ bị bỏ rơi, ám ảnh về sự thân mật, sợ bị người khác từ chối, bỏ rơi ngoài sự kiểm soát, khiến họ khó duy trì sự thân mật và luôn đi tìm sự thân mật mới. Thực ra, nghiện tình dục là một cơ chế đối phó giúp tăng khoái cảm hoặc tự làm tê liệt nỗi đau của họ.

2.2. Theo sinh lý học

a, Chất dẫn truyền thần kinh

• Dopamine: 

• Khi dành thời gian cho người mà bạn quan tâm, nụ hôn, âu yếm hoặc quan hệ tình dục sẽ làm tăng cường sản xuất oxytocin. Theo chuyên gia tâm lý, điều này có thể giúp tăng cảm xúc tích cực và sự gần gũi trong mối quan hệ, khiến bạn thấy vui vẻ, hạnh phúc, thậm chí là hưng phấn. Quan hệ tình dục đều dẫn đến giải phóng endorphin, trong khi cực khoái kích hoạt giải phóng dopamine.

• Cảm giác dễ chịu này khiến con người muốn thử lại nhiều lần. Lâu dần, để đáp ứng cảm giác càng mạnh thì càng phải sử dụng với hàm lượng chất gây nghiện càng lớn. Chuyên gia tâm lý khuyến cáo, điều này làm não bộ phát tín hiệu “giảm sản xuất dopamine tự nhiên”, khiến giảm cảm xúc ở người nghiện khi ở trạng thái bình thường.

• Serotonin: Hormone này được sinh ra sau khi bạn đạt khoái cảm, khiến bạn vui vẻ, hạnh phúc hơn. Đôi khi an toàn và thân thiết hơn với bạn tình. 

• Norepinephrine: Được giải phóng khi bạn gặp căng thẳng. Đây chính là lúc người bệnh cảm giác bị bỏ rơi, bị bứt rứt, lo lắng và thôi thúc tìm đến tình dục.

b, Ảnh hưởng vùng não đến kiểm soát hành vi tình dục

• Thuỳ trán và trước trán:

• Hành vi và động lực tìm kiếm phần thưởng, niềm vui và hạnh phúc. Theo chuyên gia tâm lý, hầu hết các tế bào thần kinh nhạy cảm với dopamine của não nằm ở thuỳ trán.

• Kiểm soát xung động, kiểm soát các hành vi xã hội.

• Nhận thức, hành vi và tính cách có thể bị thay đổi hoặc theo chiều hướng lệch chuẩn các hành vi.

• Hạch hạnh nhân:

• Những vùng như hạch hạnh nhân, hồi hải mã, hay vùng vỏ não lưng trước phải chịu những thay đổi nhỏ sẽ làm tăng nguy cơ mắc những rối loạn lo âu khi trưởng thành.

• Người đã từng trải qua sang chấn, hoặc ít nhất phải chịu căng thẳng trong thời thơ ấu do những yếu tố như bị bỏ rơi hoặc bị phớt lờ tình cảm sẽ có tổn thương ở hạch hạnh nhân.

• Gặp nhiều khó khăn hơn khi điều chỉnh nỗi sợ, sự đau khổ, sự lo âu và cảm giác bị đe doạ.

c, Lạm dụng chất khác

• Nếu sử dụng liên tục cocaine, não sẽ cố gắng cân bằng mọi thứ và tạo ra ít dopamine hơn. Do đó, chuyên gia tâm lý cho biết, cơ thể sẽ cần dopamine từ các hoạt động khác.

• Ngoài ra, khi sử dụng các chất trên sẽ tăng nhu cầu tình dục hơn dẫn đến vòng luẩn quẩn.

d, Tác dụng phụ của thuốc Levodopa

Ảnh 2: Tác dụng phụ của thuốc

• Levodopa là tiền chất trực tiếp của dopamine, có tác dụng như dopamine. Khi được đưa vào cơ thể, levodopa qua được hàng rào máu - não và được chuyển hoá thành dopamine tại các hạch đáy não nên bù lấp được sự thiếu hụt dopamine ở các nhân đáy não có vai trò trong điều hoà trương lực cơ.

• Khi uống Levodopa, thuốc chuyển nhanh thành dopamine cả ở các mô khác ngoài não, chỉ còn một phần nhỏ liều dùng được vận chuyển dưới dạng không đổi tới hệ thần kinh trung ương, do đó phải dùng levodopa liều cao mới có hiệu quả điều trị bệnh Parkinson.